در شعبان سال هشتم هجری، پیش از فتح مکه، رسول خدا (ص) پانزده مرد را به سرکردگی ابوقتاده انصاری به جنگ قبیله غطفان فرستاد. آنها شب ها حرکت می کردند و روزها پنهان می شدند تا اینک که با تعداد زیادی از افراد آن قبیله روبه رو شدند.
پیامبر (ص) پس از صلح حدیبیه رسالت جهانی خود را به گوش همگان رساند و زمامداران آن روز ممالک جهان را به پذیرفتن اسلام دعوت کرد. در آن روزگار، امپراطوری های ایران و روم نسبت به سرزمین های دیگر از موقعیت بهتری برخوردار بودند.
در ذی الحجه سال هفتم هجریف رسول خدا (ص) ابن ابی العوجاء سُلمی را به همراه پنجاه نفر به سوی قبیله سرکش بنی سلیم فرستاد. یکی از افراد آن قبیله، که به عنوان جاسوس بین مسلمانان حضور داشت، قوم خود را از حمله فرستادگان پیامبر (ص) باخبر کرد.
رسول خدا (ص) در سال هفتم هجری یکصد و سی رزمنده مسلمان را به فرماندهی غالب بن عبدالله لیثی برای سرکوبی توطئه قبیله های عوال و بنی عبدبن ثعلبه به منطقه میفعه فرستاد.
هودیان اخراجی بنی نضیر، پس از پناه بردن به خیبر، شروع به فعالیت سیاسی و نظامی علیه حکومت اسلامی کردند. آنها سعی داشتند تا برای حمله به مدینه قبایل اطراف این منطقه را با یکدیگر متحد کنند.
رسول خدا (ص) از غنایم جنگ ذات الرقاع و نجد بیست شتر جوان شیرده داشت.این شترها در بیضا، چرانیده می شدند. ساربانان آنها را به محله غابه می آورند. غروب هر روز شیرشان را می دوشیدند و به مدینه باز می گردانند.
صبح روز بعد از نبرد خندق و فراز شبانه مشرکان، مسلمانان به خانه های خود بازگشتند. هنگام نماز ظهر، بلال مامور شد تا اعلام کند که نماز عصر در محله بنی قریظه خوانده می شود.
یکی از رویدادهای بزرگ سال پنجم هجری، هجوم تعدادی از قبایل بزرگ شبه جزیره عربستان به مدینه بود. آنها برای از بین بردن پیامبر (ص) و اسلام با قریش متحد شده بودند.
ماجرای این سریه از این قرار بود که ابوبرا، عامربن مالک، رئیس قبیله بنی عامربن صعصعه، برای رسول خدا (ص) هدایایی فرستاد و آن حضرت به دلیل کافر بودن ابوبراء آن ها را پس فرستاد.
بعد از جنگ اُحُد، گروهی از افراد قبیله های غضل و قاره نزد رسول خدا (ص) رفتند و گفتند: ای رسول خدا بعضی از مردم ما مسلمان شده اند. تعدادی از یارانت را به سوی ما بفرست تا قرآن و مسائل دین را به ما آموزش دهند.
پس از آن که مشرکان در جنگ بدر شکست سختی خوردند، به سوی مکه گریختند. ابوسفیان (سخر بن خرب) با خود عهد کرد تا زمانی که انتقام کشتگان بدر را نگرفته است، حمام نکند و به نظافت نپردازد.
یک سال پس از جنگ بدر، بزرگان قریش با یکدیگر عهد بستند تمام اموال تجاری خود را که ابوسفیان به تازگی را شام برایشان آورده بود، صرف جنگ با رسول خدا (ص) کنند. عباس بن عبدالمطلب خبر آماده شدن قریش برای جنگ با مسلمین را از طریق نامه به پیامبر (ص)رساند.
گرچه رسول خدا (ص) 13 سال در مکه رسالت خود را تبیین کرد، اما محدودیت شدیدی که وی و یاران اندکش در آن شهر داشتند. موجب شد تا زمینه ای برای تشکیل حکومت اسلامی فراهم نشود.